1781 चा दुरुस्ती कायदा (Amending Act of 1781)

                                            1781 चा दुरुस्ती कायदा (Amending Act of 1781)

:- 1773 च्या रेग्युलेटिंग ऍक्टनंतर ब्रिटिश सरकारला लक्षात आले की काही तरतुदी अंमलात आणताना अडचणी येत आहेत. या त्रुटी दूर करण्यासाठी 1781 मध्ये "Amending Act" पारित करण्यात आला.

1781 च्या दुरुस्ती कायद्याच्या (Amending Act of 1781) महत्त्वाच्या तरतुदी 

(1)  सुप्रीम कोर्टाचा अधिकार क्षेत्र मर्यादित केला :- 

=> सुप्रीम कोर्ट फक्त कलकत्ता शहरात आणि इंग्रज प्रजांवरच कायदेशीर कारवाई करू शकणार.

=> भारतीयांवर तेव्हाच कारवाई करता येणार जेव्हा ते कंपनीच्या सेवेत असतील किंवा इंग्रज प्रजेसोबत व्यवहार करत असतील.

(2) गव्हर्नर जनरल व त्याच्या मंडळाच्या कार्यकारिणीवर स्पष्टता :- 

=> कार्यकारी अधिकार केवळ कंपनीच्या प्रदेशांपुरते मर्यादित केले गेले.

=> त्यामुळे ब्रिटिश संस्थानिक किंवा स्वतंत्र संस्थानांवर त्यांचे अधिकार राहिले नाहीत.

(3) भारतीय कायदे आणि रीतिरिवाजांचे संरक्षण :- 

=> हिंदूंना त्यांच्या धार्मिक आणि पारंपरिक कायद्यानुसार न्याय मिळावा यासाठी निर्देश.

=> मुस्लीम कायद्याचाही आदर ठेवला गेला.

(4) सुप्रीम कोर्ट व कौन्सिलमध्ये समन्वय वाढवला :- 

=> सुप्रीम कोर्ट आणि गव्हर्नर जनरलच्या कौन्सिलमध्ये संघर्ष होऊ नये म्हणून अधिकार क्षेत्र स्पष्ट करण्यात आले.

(5) पूर्वगामी कायद्याच्या त्रुटींची दुरुस्ती :- 

=> 1773 च्या रेग्युलेटिंग ऍक्टमधील अनेक व्यावहारिक अडचणी दूर करण्यात आल्या.

=> न्यायालयीन आणि कार्यकारी अधिकारांमध्ये संतुलन राखण्यात आले.

                                                1781 कायद्याचे महत्त्व

                                                                         👇

•  भारतीय कायद्यांना प्रथमच स्पष्ट मान्यता मिळाली.

•  इंग्रज आणि भारतीय यांच्यासाठी न्यायव्यवस्थेची दिशा वेगळी ठरवली गेली.

•  
  प्रशासन व न्यायव्यवस्था यामधील अधिकार सीमारेषा स्पष्ट केल्या.

 महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (MPSC) परिचय

 

महाराष्ट्र लोकसेवा आयोग (MPSC) ही महाराष्ट्र राज्यातील एक घटनात्मक संस्था आहे जी राज्य सरकारच्या विविध विभागांमध्ये गट-अ, गट-ब आणि गट-क संवर्गातील अधिकाऱ्यांची निवड करण्यासाठी स्पर्धा परीक्षा आयोजित करते. ही संस्था महाराष्ट्र शासनाच्या नियंत्रणाखाली कार्य करते आणि तिचे मुख्यालय मुंबई येथे स्थित आहे.

MPSC च्या माध्यमातून प्रशासन, महसूल, पोलीस, आरोग्य, शिक्षण, वनसेवा, अभियांत्रिकी सेवा यासारख्या विविध क्षेत्रांमध्ये अधिकारी भरती केली जाते. आयोग विविध प्रकारच्या परीक्षा घेतो, जसे की – राज्यसेवा परीक्षा, गट-ब सेवा परीक्षा, संयुक्त पूर्व परीक्षा इत्यादी.

ही संस्था पारदर्शकता, निष्पक्षता आणि गुणवत्ता यांना प्राधान्य देत कार्य करते. MPSC परीक्षा ही राज्यातील विद्यार्थ्यांसाठी एक सुवर्णसंधी असून, शासकीय सेवेत सहभागी होण्यासाठी आणि समाजासाठी काम करण्याची इच्छा असलेल्यांसाठी एक आदर्श व्यासपीठ आहे.   

📝 MPSC राज्यसेवा मुख्य परीक्षा 2025 – अभ्यासक्रम 

                                                                               👇

     मुख्य परीक्षा 9 पेपरमध्ये विभागली आहे, ज्यात 1750 गुणांची लेखी परीक्षा आणि 275 गुणांची मुलाखत समाविष्ट                                                                            आहे.

📘 पेपर 1: मराठी भाषा (300 गुण)

                                                                                       👇 

            लेखन क्षमता, शब्दसंग्रह, वाचन समज, अनुवाद, लघुनिबंध लेखन, विरामचिन्हांचा वापर 

   📙 पेपर 2: इंग्रजी भाषा (300 गुण)

                                                                                        👇 

                                       वाचन समज, लेखन क्षमता, शब्दसंग्रह, अनुवाद, लघुनिबंध लेखन

✍️ पेपर 3: निबंध (250 गुण)

• विविध सामाजिक, आर्थिक, राजकीय विषयांवर निबंध लेखन.

🌍 पेपर 4: सामान्य अध्ययन – 1 (250 गुण)

• भारतीय इतिहास, संस्कृती, भूगोल, महाराष्ट्राचा इतिहास आणि भूगोल 

• 🏛️ पेपर 5: सामान्य अध्ययन – 2 (250 गुण)

  • भारतीय राज्यघटना, शासन व्यवस्था, सामाजिक न्याय, आंतरराष्ट्रीय संबंध.

 

📈 पेपर 6: सामान्य अध्ययन – 3 (250 गुण)

• अर्थव्यवस्था, नियोजन, विकास, विज्ञान आणि तंत्रज्ञान, पर्यावरण 

• 🧠 पेपर 7: सामान्य अध्ययन – 4 (250 गुण)

  • नैतिकता, मूल्ये, प्रशासनातील नैतिकता, लोकसेवा आयोगाचे कार्य.

  📚 पेपर 8: ऐच्छिक विषय पेपर 1 (250 गुण) 

• उमेदवाराने निवडलेला ऐच्छिक विषय.

• 📖 पेपर 9: ऐच्छिक विषय पेपर 2 (250 गुण)

  • उमेदवाराने निवडलेला ऐच्छिक विषय.

                        

• 🧭 मुलाखत (275 गुण)

  • व्यक्तिमत्व परीक्षण, नेतृत्व क्षमता, सामाजिक समज, नैतिक मूल्ये.

  📌 महत्त्वाचे मुद्दे:

  • पेपर 1 आणि 2 हे पात्रता पेपर आहेत; त्यात 25% गुण मिळवणे आवश्यक आहे.

  • सामान्य अध्ययन पेपर 1 ते 4 हे मुख्य विषयांवर आधारित आहेत.

  • पेपर 8 आणि 9 हे उमेदवाराने निवडलेल्या ऐच्छिक विषयांवर आधारित आहेत.

  • मुलाखतीसाठी 275 गुण आहेत, ज्यात उमेदवाराचे व्यक्तिमत्व आणि नेतृत्व क्षमता तपासली जाते

  अधिकृत अभ्यासक्रम PDF आणि इतर माहिती साठी MPSC च्या अधिकृत वेबसाइटला भेट द्या.